Author: panda

2. Hà Mã

Posted on by panda

#1:  https://chipnpanda.wordpress.com/2018/04/21/1-ken-ken/

—–

Ngày làm việc của Gõ Mõ hôm nay khá nặng nhọc. Ngựa vằn và linh dương gần đây hay tỏ ra lo lắng bồn chồn, rồi cuống quýt đòi Gõ Mõ dọn dẹp nhanh trước khi mặt trời xế bóng. Thật bực mình.

Việc dọn dẹp tắm tỉa cho ngựa vằn và linh dương cũng chưa phải đã đủ, Gõ Mõ bây giờ phải sang gặp Hà Mã trưởng. Hà Mã trưởng rất nóng tính, nếu đến giờ há mồm mà Gõ Mõ không kịp đưa con cái đến giúp là kiểu gì cũng sẽ có vài cái cây gãy.

Nhưng hôm nay Gõ Mõ không vội. Chú biết Hà Mã sẽ không đốn gẫy thêm chiếc cây nào, vì đơn giản là hồ nước ngày càng cạn, và Hà Mã chắc đã hụt hơi dưới nắng nóng. Chưa kể Gõ Mõ còn nhiều tin sốt dẻo để đánh lạc hướng, Hà Mã sẽ không giẫm đạp lung tung ngày hôm nay được.

“Hê hê, chào bác!” Gõ Mõ nhẹ nhàng đáp lên lưng Hà Mã trưởng, lúc này đang cáu kỉnh ngáp, vẫy vẫy tai, thân hình béo đẫy đà từng một thời bóng lừ dưới làn nước mát, nay bắt đầu chớm thô ráp xù xì.

“Mi đến muộn! Ta đợi bao lâu rồi biết không!”

“Cháu xin lỗi. Nhiều yêu cầu quá bác, nào là đám vằn, rồi đám linh dương. Chúng nó cứ loạn cả lên. Cháu đã nói bao nhiêu lần, có đi về muộn hay sớm thì ngày nào đám đó chẳng đi một hai con. Ấy vậy mà cứ cuống cà kê. Cháu phải mổ cho vài đứa rõ đau để đến chơi với bác sớm hơn rồi đó!”

“Hừm. Lần sau mà muộn nữa ta sẽ đạp tung cái chỗ ẩn của mi! Nhớ đấy!”

“Ai lại thế. Bác cháu mình bấy lâu nay thân tình. Mà bác có muốn biết chuyện ở bên kia rừng không?”

“Không liên quan đến ta”

Gõ Mõ vẫn tiếp tục: “Nghe nói lũ cẩu xâm chiếm một phần rừng. Đám vằn và linh dương sợ chết khiếp. Chúng nó cứ run lập cập từ mấy bữa trước. Cháu phải dỗ ngon ngọt mãi chúng nó mới chịu khai. Chúng nó còn bảo lần này, có cả bóng Kền Kền. Nói chung cả rừng đang náo loạn cả lên, tộc nào cũng rúm ró.”

“Chẳng liên quan gì đến Hà Mã ta. Linh cẩu chưa bao giờ dám gây hấn với con cái ta”, vừa lim dim vừa khụt khịt mũi khinh bỉ, Hà Mã trưởng thong thả vẫy đuôi. “Còn tin gì hay ho mi kể xem”.

“Cháu hết chuyện rồi. Bác cứ đủng đỉnh ngồi lên lũ cẩu thì chúng nó sợ bác là phải rồi. Nào là họ hổ, tộc cẩu, bác có sợ ai bao giờ đâu.”

Hà Mã Trưởng khụt khịt đồng tình.

“Thế mà hôm trước có con vẹt bảo cháu là nó từng thấy bác sợ Gấu. Thật vớ vẩn”

Hà Mã không thèm đáp, chỉ khẽ vẫy tai. Lúc này Gõ Mõ đã dọn đến hốc răng cuối cùng. Ngày làm việc sắp kết thúc tốt đẹp, tổ của nó sẽ thật ấm và êm, và sẽ chẳng có con Hà Mã con nào nghịch ngợm quanh đó một khi Hà Mã trưởng đã no nê và sạch sẽ.

Thế nhưng Gõ Mõ không khỏi nghĩ về mấy tin Vẹt bảo hôm trước. Nó cố dò hỏi: “Bác, chẳng nhẽ bác không muốn quay về gần rừng? Ở đó có nhiều nước hơn, nhiều cỏ hơn. Thi thoảng còn có lũ Vẹt truyền tin nhanh nhạy, hồ nước của bác sắp cạn rồi.”

Nghe đến đây Hà Mã trưởng mở mắt, cơ hàm chắc khỏe khép lại vừa lúc Gõ Mõ bay ra, đậu lên đầu. Hít hà khoan khoái, Hà Mã trưởng chép miệng “Mi cũng giỏi đó. Cớ chi ta phải nói cho ngươi kế hoạch của ta? Hay ngươi đã nghe gì từ con Vẹt lẻo mép?”

“Đâu có, cháu đâu biết bác làm gì đâu. Vẹt chỉ đoán vậy thôi. Cháu muốn nghe từ bác kìa.”

“Hừ. Ta đi ngủ. Mi hãy quay về mà nói với con Vẹt – bất kể chủ nhân của nó nghĩ ta thuộc phe nào, ta không quan tâm. Trừ khi ta có riêng một cái hồ nước, và không ai động đến ta.” Lầm bầm cạu quọ, Hà Mã trưởng nặng nề đứng dậy, nhìn những tia nắng cuối cùng của ngày.

“Bảo Vẹt, nếu chủ nó muốn yên thân, đừng động vào ta. Cho đến khi đó, ta sẽ không hứa hẹn cái gì sất”.

Advertisements

1.Kền Kền

Posted on by panda

Ngày xửa ngày xưa, có một kền kền nọ.

Kền kền vốn không ưa sự ồn ào náo nhiệt nên sống cách biệt với thế giới của hổ. Hổ là một con vật khoe mẽ, thích gây chú ý, rất hay lý sự. Bên cạnh đó, hổ còn lắm nanh vuốt, tất cả các con vật đều e sợ mà tránh xung đột với hổ, hoặc nếu có kết bạn thì cũng chỉ là để bảo vệ bản thân.

Kền kền không nghĩ như vậy, kền kền đơn giản là tách biệt khỏi thế giới đó, sống ngoài bìa rừng, nơi thi thoảng những con vật yếu đuối già cỗi của khu rừng lạc đến, chết khát, và trở thành mồi của kền kền.

Một ngày nọ, một con cáo lang thang, điệu bộ tiều tụy, nhăn nhó, mò tới bìa rừng.

Kền kền lấy làm lạ vì sự xuất hiện của tộc cáo quyền quý trong bộ dạng rách rưới này. Nhưng cũng chỉ quan sát lặng lẽ từ tổ của mình. Cáo lếch thếch bước đến.

“Anh kền kền, cứu tôi”

Kền kền không đáp, chỉ lặng lẽ quan sát.

“Anh kền kền, tộc cáo của tôi chống lại tôi, chúng cáo đã bị mê hoặc bởi một lý lẽ lầm lạc. Tôi muốn bảo vệ di sản gia tộc, nhưng chúng không bằng lòng, chúng muốn phế truất tôi.”

Nghe đến đây, kền kền nhắm mắt, ung dung: “Chẳng phải chuyện đó đã có hổ lo?”

“Anh kền kền thông thái, chính hổ đã dung túng cho những tên phản trắc kia để chống lại tôi. Tôi cho chúng thức ăn nước uống chốn nương thân. Vậy mà chúng đã trơ tráo đòi đuổi tôi. Hổ đứng sau vụ này, Hổ đã nghe ngóng, hắn nói hắn không bằng lòng cách tôi đối xử với vài con cáo mất nết. Hắn đang giúp lũ phản trắc, hắn muốn tôi ra đi”

“Vậy ngươi cần gì ở ta?”

“Tôi biết sức mạnh của anh, anh vốn thân với linh cẩu, nanh vuốt của linh cẩu cùng trí tuệ ưu việt của anh có thể giúp tôi dẹp loạn.”

Kền kền im lặng.

Cáo không từ bỏ: “Tôi biết anh thích gì. Anh cứ mặc nhiên tàn sát. Thây của chúng sẽ là bài học cho muôn đời tộc cáo sau. Linh cẩu cũng sẽ có phần. Kền kền và linh cẩu sẽ mãi mãi được chào mừng trên đất cáo. Uy lực của hổ sẽ suy yếu, chúng ta sẽ đem lại cân bằng cho khu rừng”.

Nghe đến đây, kền kền nhếch mỏ: “Hãy nhớ, ta không ưng quân phản trắc.”

Cáo cụp đuôi, khẩn khoản: “Tôi không còn gì để mất, đất của tôi là đất của anh. Con của tôi sẽ là con của anh. Máu và xương của quân phản trắc sẽ là tượng đài của anh, bài học cho nghìn đời cáo, át vía mọi kẻ thù của anh từ đông sang tây. Từ lâu các tộc đã kinh sợ anh. Làm sao tôi có thể phản lại vị kền kền vĩ đại. Hổ muốn cô lập anh bấy lâu nay, hắn không muốn anh kết bạn với Gấu và Hà mã, hắn tìm cách khiến tộc anh suy yếu, những đứa cháu còi cọc của anh, nhìn xem. Tôi sẽ giúp anh, tôi thề trung thành.”

Trong tích tắc, kền kền cất tiếng thét. Bầy linh cẩu chẳng mấy chốc lê tha đen kịt bìa rừng, vua cẩu bước đến trước kền kền. Chỉ nhìn điệu bộ cáo, vua cẩu đã hiểu chuyện, nhe nanh cười “Kền kền, tôi đã nói từ lâu, nay con cáo này đến vờ vịt, anh mới tin?”

“Ta không tin”

Cáo hoảng hốt, ai cũng biết kền kền nổi tiếng khó lường, chẳng lẽ mọi cống nạp này không đủ, hắn lo sợ cho mạng sống, lấm lét nhìn từ vua cẩu đến kền kền.

Vua cẩu thích thú quay ra nói với bầy “Các con, hãy nhìn. Vua cáo run lẩy bẩy, một cảnh hiếm thấy. Vậy chúng ta đến đây làm gì ngoài quan sát màn kịch này, kền kền?”

“Thời điểm đã thích hợp. Hổ lấn lướt và áp đặt lý lẽ lên các tộc khác. Việc tộc cáo bị chia rẽ chỉ là màn khởi đầu. Nếu không làm gương, màn kịch này sẽ sớm trở thành chuyện của anh, linh cẩu thân mến.”

Vua cẩu hục hặc: “Tại sao tôi phải giúp? Chẳng phải cáo có quân riêng của chúng sao? Hổ vốn chẳng ưa gì tôi, hắn sẽ tìm cách diệt tôi. Anh đã bao giờ phải chịu nanh vuốt của hắn chưa?”

Kền kền quay sang cáo “Hãy nhắc lại lời hứa của ngươi cho vua cẩu”.

—–

[truyện chưa hết, nhưng hơi dài, mà có khi cũng gây buồn ngủ. tạm dừng]

Belly rub

Posted on by panda

My friend has this little cat. It was little, she now shows me and Chip that the cat just got bigger and longer, much longer, than she used to be.

Or is it a “he”? I remember somewhere along our kilometer long chat texts there was a mentioning of its puberty condition and that the vet failed to find ‘it’. So I guess it’s a he. Sorry.

Rewrite: he is much longer than he used to be.

Ever since this cat came to her life, our chat texts have been blessed with many a cat photos, in all kind of positions. Curved ball, Fake Cleopatra sexy pose, and then there is the Ridiculous expression pose. That plus many videos of pandas that I obsessively force my friends to suffer from, mean that our chat texts are ridiculously inappropriate for adults with real problems. We are basically peter pans, deep deep within, running from a world of problems nobody want to care about.

I don’t know what about this cat, but he refused to let my friend rub his fluffy belly. A cat whisperer (as I am), knows that the belly rub is the utmost level of trust an animal could ever grant us human with, especially cats with their sensitivity. I used to have few cats in my life, so belly rub was a known therapy to cure tantrum and occasional sadness. Belly rub therapy, and that is it, you are happy and bounce back on your feet again.

Same thing with baby panda, not that I actually have any but since I have to reinforce this image of belly rub therapy, they are zillion more adorable when belly exposed, ready to be rubbed.

Now, I’m going to psychoanalyze the freak out of this belly rub therapy so that once it’s over, you would not think about it in the same  light, ever again. I would destroy this image of happy human-animal relationship that so many hold dear to hearts, and replace it with a much darker version of reality. You have been warned.

Ok, what is the first thing about belly rubbing that is so therapeutic? The feeling of soft furs in your hand? The warmth underneath your pet tender spot? The slow change from trying to shield its body from the touch to opening up to you, and let you gently rub the belly?

No, it’s all of that but not enough. There is something else. We humans know it well. We do this with babies. Aw, little human babies with round belly with milk in it stomach. The softness and warmth and cuteness is just overwhelming to a mother’s senses, and also any average human. Deep down, we are conditioned to protect this little angle from all harms. Rubbing its belly is one of the benefit that we get from the baby. But also, we are reinforcing the hierarchy of order: we adults, grown and strong, probably scarred and partially broken, trying to play with this little beautiful perfectly well-rounded child and extract some happiness from it, belly rubbing just one of many touches we do to get that feeling of wholeness (again). I don’t mean it in any weird way, but really your brain knows this, and it loves it. Your heart rate is neutralized, you feel a sense of calmness, a mixture of being so huge and protective over this vulnerable and fresh being. Other than belly rubbing, there is couching, back rubbing, head massaging, talking to the baby. All of these interactions are essential to both the caregiver and the baby itself. There was this sad real life accidental experiment in WWII, where there were just too many babies (hundreds) under the care of a dozen of nurses in this hospital. Basically the nurses were just too overwhelmed with feeding and replacing pampers and washing the clothes of these babies 24 hours a day, they forgot to ‘touch’ them. Basically any sense of touch was deprived from these babies first few weeks of existence. In the end, only 20-ish survived, while all other babies died.

It’s a real thing, I’m not making this up.

Why? The doctors and scientists later learned that the sense of being touched is critical for normal development of babies. In a poetic way, it needs to feel ‘loved’, to be living. Does this sound awkwardly in sync with the Harry Potter story?

So yeah, when you belly rub your pet, it’s the same thing. You are trying to show love, but also, subconsciously trying to extract a sense of happiness out of it, the feeling that there is a vulnerable being with hear beats depend on you, and trust you.

Yet, despite her effort, the little long male cat just continues to reject being belly touched.

So I have this theory, either this cat is freakishly independent and trying to play “grown-ups”, or it’s having stomach problem that is weirdly activated under belly touches. Be, you have a cat with issues.

So, as I said, much darker version of reality, no? You don’t feel it all? Oh come on all this talking about love and belly had your brains stopped hadn’t it? I know, if I say, “let me psychoanalyze the freak out of this to show you how adorable and important this belly rubbing really is”, would you even care?

I’m just trying to prove 2 points:

  1. Belly rubbing is important, Be’s cat, and you are missing out in life.
  2. You are easily lured into reading dark stuff, the same way media is hooking your brain up with all the sensational shitty stuff happening out there. Admit it.
  3. If you stopped reading at the paragraph that says dark version of reality, congratulations, you are a pure-hearted rarity that happens once in a lifetime.
  4. I’m very good at math.

Excuse the language. And happy birthday to Be!

I have a confession: hôm trước mình vừa ăn món bê xào xả ớt  Bê ạ. Với cả mình đã định ngồi tô mèo vẽ cún gì đấy nhưn g xong rồi lại thấy, uầy, trời mưa, xong rồi mình nghĩ thôi mình vẽ xấu lắm, làm thế nhỡ con jerk mèo của bạn nó nghĩ mình vẽ nó rồi lần sau nó lại không chơi với mình như lần trước.

Và đây là ảnh con jerk mèo tên là Béo tạo dáng ngây thơ bên cây cổ thụ. Hẳn nó đang nghĩ, “hừm, tặng cô ấy con gì nhỉ, con gián?”, “hừm, mai làm gì cho cô ấy nhỉ? à cào vào mặt”

jerky-cat

 

Primavera

Posted on by panda

 

(turn on the song, as you read)

It’s been hectic lately, so much so that introverting becomes a luxury.

No longer listen to songs at 2 volume bars, or cares when something has a scratch on it. Yesterday by the time I reached home, eyes closed shut ready to throw myself on the bed, the single inanimate object that understands me. But then I had to join the birthday party of the 6 year old cousin, who has a Captain America themed party. Little kids were running around making all kind of noises, not bothering with a thing in the world. People were taking photos and selfies. And in the middle of it, I realize how much trapped and tired the soul is in its body.

“My birthday is coming”, said another cousin who is probably in the 5th grade. He was talking to his dad, a bit of yearning in the voice, signaling that thing that says “Hey, this kid has an awesome party, maybe I could have one too?”

Hum, I thought to myself, just say happy birthday to him first wouldn’t hurt, he seems sensitive about it. The little kid did not react much when I wished him happy birthday, he was waiting for his father’s response.

Earth keeps spinning, with or without me… The little kid is probably wondering why his father pays so little attention to him at that moment. I just thought, he will understand, one day, that the world is crazy, and too much has been going on in the adults’ minds, that it deprives them of simple joy, or paying attention to the ones they love, and that life is not easy, and that it beats people up, wears them down, until the wrinkles show, and until they do, it’s time for regrets, and that one day he will see the yearning in his old father’s voice, and then, it’s the son’s turn to forget to pay attention to the one he knows he loves.

I remember the end of “the book thief”, how Death angel comes to the town and dutifully perform his task, and how he sees humans, in their last moments. The mother, the father, Rudy. I love how he described them. The mother with the harsh words, but a gentle heart. The father with his soul lighter than that of a baby.

A few of his wise words:

“It’s always been the same. The excitement and rush to war. I met so many young men over the years who have thought they were running at their enemy, when the truth was, they were running to me.”

“I have seen a great many things. I have attended all the world’s worst disasters, and worked for the greatest of villains. And I’ve seen the greatest wonders. But it’s still like I said it was: no one lives forever”

“In my job, I’m always seeing humans at their best, and their worst. I see their ugliness, and their beauty. And I wonder how the same thing can be both.

When I finally came for Liesel, I took selfish pleasure in the knowledge that she had lived her ninety years so wisely. By then her stories had touched many souls, some of whom I came to know in passing. Max, whose friendship lasted almost as long as Liesel. Almost. In her final thoughts, she saw the long list of lives that merged with hers. Her three children, her grandchildren, her husband. Among them, lit like lanterns, were Hans and Rosa, her brother, and the boy whose hair remained the color of lemons forever.

I wanted to tell the book thief she was one of the few souls that made me wonder what it was to live. But in the end there were no words. Only peace. The only truth I truly know is that I am haunted by humans”

Spring comes, and winter ends. Life, and death. Night and day. Illusion of time. All of this captures the attention, momentarily. That’s the whole point. We are so busy living that we forget, most of the time, what is waiting ahead of us. The thought of it shouldn’t scare you, one bit.

 

Rust & Dust

Posted on by panda

It’s 2 a.m

4:30 a.m

5.

Couldn’t sleep. Wide awake, could hear her own brain buzzing out loud in numbing head-throbbing bits.

It’s been days. It’s the light, it’s the noise, it’s about everything in the room and nothing in the room. It’s the brain, the buzzing, the non-stop thinking chains, one thing tangled with another on a continuous stream. For the first time, this thinking habit starts to take its toll. It’s frustrating. The brain needs a sleep, it needs to be shut down, out from the external lights, no matter how little.

Out of temperament. Under the weather. Over-thinking. Mind chattering. Rewinding of a mental tape of what occurred today, the day before, the continuity of ‘me’ that started in the past and ends up God know where in the fictional future.

Anyway, this is normal, it’s just part of everything that a human has to experience, at some point. So let’s start looking at something bigger and non-egocentric.

Game of life. Begins.

First, it was a cry. If you don’t cry for the first few minutes of exposure to earth, you die. Oxygen is your lung’s best ally. Oxygen is the thing that keeps the flow going, and will one day determines you expiry date, perhaps.

Everyday, you wake up. Nobody actually volunteered to be ‘alive’ in the first place. It’s just decided beyond your own participation. It is not a matter of “Do you want to exist?”, you just do, out of love, out of accident, or out of mishap. Whatever the cause, you just do.

Your shady unreliable memories hardly tell anything concrete about anything of your past. It’s just a blur. You remember of sentiments, how everything ‘felt’ like. Rather interestingly, it largely affects your own shape, your personality, your drive.

Come to now. ‘Here’ is an ambiguous concept. Right at this moment, your cells are dying and renewing themselves, splitting, dividing, cloning over and over based on a programmed database condensed to tiny biological memory drive. The being that is you is hardly any of your cell, nor any on the hormone list, nor any of your organ, yet, if one cell, or whatever component of you, rebels against your own interest, you would be defined by rather interesting human-made descriptions: cancer, disorder, ‘troubled’, sick, illness, disability, and the likes. Every single dimension of ‘you’ is replaced by a single word.

Along the game, you experience the external fabrics of your surrounding. Every single interaction and imprint a person, a pet, an event makes will leave you more or less like you, but still you. Internally, continuous awareness of your own being is nicely shut down every night, brain refreshed, and awoken every morning, to find yourself still in your own package: arms – checked, legs – still mine, brain – not sure, but still on the neck. Externally, the skin and the muscles and this biological structure remains, neatly composed.

Rule of life. Enter.

(1) Whatever a human does, he or she feels perfectly justified for doing it, at that specific space-time.

(2) There is no delete or refresh button. No rewind, no fast forward.

(3) Circumstances change. Change is the order.

Because of (1), (2) and (3), a thinking being is most definitely destined to engage in behaviors that would definitely, at some point in another space-time, make that thinking being wish he or she did differently. And because of (2), the thinking being is forced with 2 options: either deny your past and pretend whatever it was did not happen, or accept it and move on.

Because of (3) and (1), paradox and internal conflict happens.

(4) Behaviors are more often dictated by immediate perception of circumstances rather than future expectation of events.

Hungry, grab a Snicker. Thirsty, Coke. No don’t drink that stuff,  at this moment the crazy typer is using it to clean the blade off rust. Sleepy, go to sleep, unless you can’t.

If the (4) rule is reversed, several implications follow:

  • People would not (insert whatever crazy community-harming behavior here)

The-end.

After cleaning the dust, she sat down and reflected. The dusts seem heavier than usual, the room, though cleaned for this specific moment, is only waiting for a new layer of dust to cover itself head to toe. Certainly.

 

 

 

Wonder

Posted on by panda

81zdsfzjh2bl

“She bent down and whispered in my ear. “You really are a wonder, Auggie. You are a wonder.”

I closed the book. Something uplifting and heart-warming has entered me. The feeling that your heart is soft enough to absorb something beautiful and pure, again.

I love this feeling, I wish it will never leave. The book is simple, its story is touching, true, multi-dimensional, and all in all is about each of us, but none of us, I hope, because August is such a special little boy. His story may not be 100% relate-able to every single human out there, but nonetheless we may all, at one point or another, have been featured in his world, through Jack, or Summer, or perhaps Amos, or Julian.

Once again, I’m reminded of something dad said, after weeks of reading about the beauty of the universe. I remember he was being super-hyped over space-time and other complex physics theories that I could not just simply wrap my head around. After several days of in-depth ‘internet researches’, he told me and mom something nice and simple: “Truth is always beautiful, and simple”. He intrigued us, asking whether we know who said such a thing. “no”. “A mathematician, a scientist”.

Ok, I might not have the brain these days to do a further research into the name of such wise scientist. Recently I have lost my enthusiast to seek a singular ‘something’ in anything, especially when it does not matter.

But when he said that, I just instinctively nodded, not because it came out of dad’s mouth, but simply because it made sense, and therefore I don’t really care if it was a Einstein or a Hawking who said it – it does not matter. I agreed. Somewhere in my fuzzy brain, that statement, though not clearly shaped in any color or form, or words, has taken its roots, for a time.

Truth is always beautiful, and simple.

That is what I feel when reading Wonder. I don’t want to spoil anything because you might be a wanderer who happens to know about this book and as a result curious to find out. But just know that it is worth a read, for it has done something beautiful and simple to me. Only after reading it did I realize how much I missed my old simple self. Growing up is inevitable, I know. But somewhere, somehow, if I could revive a younger heart and feel its beatings for a few seconds, it makes me forget all the bitterness or pain or darkness that I have come to learn about the world, and just let it go. For a few precious seconds, I felt like nothing dark could come back and occupy my memory again, they have been locked up and weakened by this simple and beautiful story.

And I just want to remind myself several things in this book:

“When given the choice between being right or being kind, choose kind” – Dr. Wayne W. Dyer

 

“Shall we make a new rule of life… always to try to be a little kinder than is necessary?” – J.M. Barrie

Bạn đến từ đâu?

Posted on by panda

[Đây là một trong những note trên facebook của mình, đã viết từ lâu, thỉnh thoảng lên cơn hâm hấp mình lại giấu biệt những mảnh viết linh tinh này đi, nhân tuần này không có thời gian nữa, mà cũng chưa bàn được chuyên đề tuần với Chíp hâm, nên lôi ra post lại…Đọc lại cách suy nghĩ đã cũ kĩ đôi lúc cũng hay, nhưng thực ra đây là một mảnh chưa thay đổi gì của mình, cho đến bây giờ…]

3/6/2014.

Nếu có ai hỏi mình là mình người nước nào, mình chẳng trả lời được. Mình sẽ rất thản nhiên bảo là “tớ đến từ trái đất”. Thế thôi. Chưa bao giờ tự thấy mình 100% là người này hay người nọ cả. Và nhìn xung quanh bạn bè thì mình cũng thấy mỗi người một văn hóa riêng đấy chứ, không phải ai cũng là người Việt Nam về mặt tâm hồn ý. Dù các bạn có đẻ ở trên đất này, làm ở đây sống ở đây, nhưng có khi đầu óc bạn không ở đây. Mình không biết cách gọi cho đúng hiện tượng này là gì cả. 

 

Kiểu như có bạn rất thích Hàn, có bạn rất thích văn hóa Trung Quốc, có bạn thích văn hóa Nhật, có bạn thích văn hóa Việt Nam. Thế là trong mọi thứ các bạn nói, hay thích, hay quan tâm, cũng sẽ liên quan đến đất nước đó con người ở đó. Nó giống như kiểu về mặt thể xác thì ai cũng bị giới hạn bởi khoảng không gian địa lý cùng mấy cái cột mốc biên giới, nhưng về đầu óc thì chẳng ở đâu là giới hạn cả. 

 

Hôm gì nghe kể về 1 anh nọ người Hàn lai Việt, sống ở Dubai, làm stand up comedian. Nói tiếng Arab nhoay nhoáy vì sống ở Jordan hồi bé. Anh ta kể hồi bé có chuyện gì bí mật giữa 2 anh em thì nói bằng tiếng Arab để giấu bố mẹ (vì bố mẹ chỉ biết tiếng Hàn). Xem video thấy một người mặt mũi tóc tai giống hệt người Việt, nói tiếng Arab nghe không khác gì một ông Arab, nói tiếng Anh cũng tốt, liên xoành xoạch, và pha trò cười khá giỏi. Anh ta kể rằng bên ngoài trông anh ta như vậy nhưng bên trong anh ta thấy mình là người Arab 100%. Cứ nghe cách anh ta nói và cách anh ta hành xử thì không ai dám nghi ngờ điều đó. Anh tự kể rằng mình là quả dưa hấu, trong đỏ ngoài xanh. Đồng ý. Kiểu như nếu có ai hỏi dồn chắc mình sẽ bảo tôi người Scot, vì quả thực là mình thấy về mặt “bên trong” (nghe tâm hồn nó hơi hình sự) mình chẳng giống cái quái gì cả trừ cái chỗ gọi là Scotland. 

 

Cũng một hôm gần đây xem 1 em 16 tuổi, người Mỹ, biết 20 thứ tiếng khác nhau. Ngoài mấy tiếng phổ thông / nhiều người từng nghe đến như TQ, Pháp, Arab Hebrew các thứ thì em này biết những tiếng mà mình không biết là tồn tại trên đời. Em tập nói trên youtube, tập nói với người dùng tiếng đó để có khả năng nói cho chuẩn, và hiểu thêm về văn hóa của họ. Em ý bảo là: mỗi khi học thêm một thứ tiếng mới thì như là em ý hấp thụ được thêm một phần văn hóa của họ, và bắt đầu suy nghĩ hành xử giống họ. Mình rất rất hiểu cảm giác đấy, nó như là bạn là diễn viên xong cứ bật lên tắt đi xong chuyển sang một bản năng khác. Tiếng pháp khiến mình có cảm giác là mấy ông người pháp ko dọa nổi mình. Tiếng nga nghe như kiểu lúc nào cũng sẽ no bụng vì có đầy thức ăn trong nhà, và có một bà phúc hậu đang hì hụi nấu súp, trừ lúc họ cãi nhau  hay đang bắn trên thời sự ra. Kiểu kiểu đấy, nói tiếng nào là em ý sẽ thành một phần của văn hóa đấy. 

 

Tính như vậy thì em ý có thể làm “công dân tâm hồn” của hơn 20 đất nước khác nhau, có thể vào UN làm sứ giả hòa bình hoặc vào CIA để reo thêm rắc rối cuộc đời và vài vụ nổ bom.

 

Túm lại là mình chẳng đang nói về cái gì cả. Nhưng mình nghĩ là mình đang nói về giới hạn văn hóa hay khác biệt văn hóa mà nhiều người nhìn vào để tự tả về bản thân. Đó là một cách hay để nhận biết, nhưng trong một vài cảnh thì nó không hay lắm. Thử tưởng tượng 2000 năm trước người Ấn Độ với người TQ gặp nhau mà xem. Một ông thấy ông kia quá vàng mắt bé tí, tóc lởm chởm. Một ông thấy ông kia mắt quá to da quá nâu. Họ chắc chắn sẽ nhìn thấy ngay sự khác biệt. Nhưng vì đều có mắt mũi miệng mồm chân tay nên người này biết người kia cũng là người, chứ không phải quỷ hay hổ. Thêm một lúc nữa cố gắng hoa chân múa tay để minh họa với nhau là tao đến từ chỗ nào, hoặc tao đói mày có thức ăn không, thì chắc họ sẽ thấy thằng này chẳng khác quái gì mình, nó chỉ hơi ngơ ngơ thôi vì không biết tiếng “của mình”. (cả hai cùng nghĩ thế)

 

Nhưng mà nhỡ là có một đứa vừa biết tiếng Ấn vừa biết tiếng TQ thì sao, nó sẽ bắt đầu chạy ra phiên dịch giúp, và thế là bạn Ấn phát hiện ra bạn TQ có panda, còn mình chỉ có rắn, bạn TQ phát hiện ra bạn Ấn có rất nhiều gia vị còn mình chỉ có rau. Hai bạn đổi cho nhau vì thấy đồ của bạn kia hay hơn.

 

Đại khái là, khi không quá kìm hãm bản thân bằng những gì mình biết và mình quen, thì người ta sẽ tự biết thêm nhiều thứ mới (gọi là mở óc thì phải). Việc này khiến mình thấy người ta chẳng nên quá gắn bó với một cái quốc tịch nào, hay văn hóa nào, vì gắn bó quá lại hay đem so sánh rắn nhà tao hay hơn panda nhà mày. Nó chẳng ra làm sao cả. Xong từ rắn với panda lại đâm ra màu da của tao đẹp hơn da của mày, và tệ hại hơn là vì tao ở đây nên tao thông minh tốt bụng, vì mày ở kia nên toàn là bọn xảo quyệt láu cá. Dở hơi nhỉ? Bây giờ có người ngoài hành tinh đến bắn chiu chiu thì làm sao mà ôm nhau đoàn kết được? Không lo xa gì cả.

 

Đại khái nữa nữa là mình thấy bây giờ con người nên chào hỏi nhau như thế này: Where are you from? Earth! Hi five! Mà nếu có ai bảo sao Hỏa thì cũng ok tuốt, ai chẳng biết là đùa ~ Nhưng trái đất thì là đúng sự thật 100%. 

 

Như vậy có khi sẽ đỡ dở hơi đi so sánh panda với rắn. Hay da vàng với da trắng (mà tại sao lại gọi là trắng, nó không phải trắng mà! nếu đã quyết tâm phân biệt thì phải làm cho chính xác chứ) Buồn cười hồi bé có mấy đứa gọi mình là đồ da đen, mình đã rất thắc mắc không hiểu chúng nó nhìn kiểu gì mà ra đen. Đen là phải đen như cái bảng đen chứ? Đây là nâu! Nhưng chắc nó là phiên bản tiếng việt của nigger.

 

Anw, mình chỉ tự dưng nghĩ đến vấn đề thực ra mỗi người có văn hóa riêng của họ, nhưng cùng lúc đó thì tất cả đều giống nhau, thế nên viết lung tung beng lên đây ko ra cái thể thống gì cả. Tức là thế giới 7 tỉ người thì thực ra chúng ta đang có 7 tỉ văn hóa KHÁC nhau ý, nhưng cùng lúc đó ai cũng biết đó là 7 tỉ NGƯỜI, chứ không phải tập hợp gà chó mèo khủng long. Thế nên túm lại là giống nhau thôi. Chỉ đơn giản là người ta nhìn vào sự khác biệt hay sự giống nhau để đối xử với mình. 

Gotham, Joker, Harvey

Posted on by panda

Sự hiện diện mạnh mẽ của Batman v Superman tuần này + sự u ám màu xám của thời tiết = Gotham, Joker, Harvey.

Mình chưa xem Batman v. Superman, nhưng vì đã xem Man of Steel nên quyết định từ lúc đó là không nên đi xem thêm phim nào của Snyder. (hoàn toàn vì lí do cực kì chủ quan là tai mình không chịu được âm thanh quá lớn, mà phong cách của Snyder thì “TAO CHO TAI MÀY CHẾT NHA MÀY! CHẾT NÀY!”, kèm sự tâm huyết hình ảnh đập chết ý nghĩa sâu sa, không phải gu của mình).

—

 

Thời xa xưa, tưởng như thế kỉ trước vậy, mình xem Batman của Nolan. Phim đầu tiên mình xem lại là phần 2, có Joker, thế nên tất nhiên là ấn tượng về series của Nolan quá sâu sắc. Nhưng ban đầu, chỉ đơn giản là “wow, Joker của Heath Ledger thật ấn tượng”. Nay cái nhìn của mình đã có sự thay đổi.

Joker của Gotham tương đương Chí Phèo của làng Vũ Đại các bạn ạ.

Mình không phải chuyên gia về làng Vũ Đại, nhưng mình hiểu là Chí Phèo là sản phẩm tất yếu của một xã hội như làng Vũ Đại. Joker vì thế, là đứa con không thể không có của Gotham – một thành phố tồi tệ.

Người ta có thể nhìn thấy người ăn xin ngoài đường, người ta có thể nhìn thấy cảnh quan lụp xụp ở khu nhà nghèo, trái ngược với sự kì vĩ của (e hèm) dinh thự nhà Wayne. Tất nhiên sự trái ngược về cảnh quan chỉ là bề nổi của những bất công trong kết cấu xã hội: tham nhũng, mafia mạnh hơn cảnh sát, sự bắt tay câu kết giữa bên đại diện pháp luật và bên phá hoại kỉ cương, khoảng cách giàu nghèo quá lớn, v.v. Nhưng trên tất cả, với mình, cái tệ nhất của xã hội đó, căn nguyên của mọi thứ, là sự thờ ơ.

Đứng trước một viễn cảnh tăm tối như vậy của Gotham, những người làm nên bộ truyện này cũng sáng tạo ra những nhân vật khác (và được tái hiện có chiều sâu trong phim Nolan), tuân theo quy luật: cái cực này đẻ ra cái cực kia. Khi một xã hội cực đoan thờ ơ, sẽ đẻ ra những kẻ cực đoan trong cách hành xử. Ví dụ:

1-League of Shadow – liên minh bóng tối – nhiệm vụ ‘cao cả’ là đi san phẳng những xã hội không còn chỗ trông mong hay cứu vãn nổi. Mặc dù bắt nguồn từ cùng một cảm hứng tạo nên Batman, nhưng thứ mà League of Shadow đại diện không phải là hi vọng, mà là tuyệt vọng, đi kèm với thái độ bề trên tự cho mình quyền sinh quyền sát người khác – những người mà LoS không hề quen biết trên phương diện cá nhân, nhưng luôn được định sẵn trong đầu là ‘vì chúng thuộc về Gotham, một thành phố thối nát, nên không có gì đáng cứu vãn cả’.

2-Joker: một thằng ‘hề’ mà không ai nghĩ là đầu óc bình thường, nhưng cực kì thông minh và có cái nhìn toàn cảnh về sự thối nát ăn sâu của xã hội xung quanh hắn, không có câu chuyện bắt đầu, cũng không rõ câu chuyện kết thúc. Nghĩ về Joker mình chỉ tự bật ra trong đầu chữ “rebel”. Joker chơi ngông trong giới mafia, và hiểu bàn tay vô hình giữ cho hắn – đại diện của một lực lượng không bao giờ trừ bỏ được & Batman – đại diện của chút sinh lực tốt đẹp còn lại trong mỗi người – niềm hi vọng & đặt lòng tin vào cái thiện – luôn đi kèm với nhau, tồn tại song song trong cùng một thế giới. Vì thế trò chơi mà Joker tạo ra (hay tuân theo) thực ra là không có gì mới. Thứ duy nhất về Joker khiến mình thực sự rùng mình khi xem (ít nhất là ở phiên bản Nolan & Heath Ledger) là sự bạo tàn tưởng là ngẫu nhiên, không lường trước được nhưng thực ra lại vô cùng cao tay, có ý đồ cực kì rõ ràng xuyên suốt mọi hành động hắn làm.

3-Bane, sinh ra trong địa ngục (hình tượng nhà tù mà Bane được sinh ra chỉ là biểu tượng tối cao cho sự thờ ơ tuyệt đối của xã hội ‘bên trên’ mặt đất), nơi Bane trưởng thành là nơi tuyệt đối không có những mối quan hệ căn bản để thiết lập nên tổ chức xã hội văn minh nhân đạo (lòng vị tha, sự sẻ chia, sự bảo vệ bao bọc & được yêu thương, quan tâm) – trái lại quanh Bane – từ bé đến lớn – chỉ là sự lầm than, nhà tù, bạo lực, sự thờ ơ lãnh cảm với mọi nỗi đau của người khác, và điều kinh khủng nhất mà nơi này dạy được cho Bane là: sự tuyệt vọng. Sợi dây thừng treo lơ lửng trêu ngươi hàng trăm kẻ bị cầm tù dưới lòng đất, bất chấp mọi nỗ lực tự cứu thân, họ một là bỏ mạng, hai là bỏ mọi niềm hi vọng. Khi xem phim, khó lòng nói là bỏ mạng là một kết cục tệ hơn với con người.

Cái sự làm ràm ở trên không chỉ là về một bộ phim mình yêu thích. Khi xem The Dark Knight lần đầu tiên, mình còn chưa thấm nổi câu “You either die a hero or you live long enough to see yourself become the villain” của Harvey (một thời non trẻ biết bao). Cho đến khi xem lần 2, lần 3, lần 4 (yes yes mình là một trong những đứa dở hơi có thú vui xem đi xem lại phim nào đó mà không chán), mình mới bắt đầu từ từ hiểu được sự u ám của câu nói này, một cách vĩ mô.

Điều đáng chú ý ở đây không phải chỉ là nội dung của câu nói, điều đáng chú ý nữa là người nói ra câu này: Harvey Dent. Anh ta sau này trở thành Two-Face, một kẻ (có thể tạm coi là) điên, đi tung đồng tiền để quyết định sinh mạng kẻ khác. Harvey là một công tố viên tham vọng – anh ta là đại diện ít ỏi còn sót lại ở Gotham mà dám đứng lên chống lại bè lũ mafia kèm cảnh sát bẩn, một sự liều mạng. Có thể nói, những người như Harvey Dent thuộc loại Idealist (những con người của lý tưởng: họ rất tin vào một nguyên tắc lý tưởng nào đó – công lý, trật tự xã hội, và dám làm, đi ngược lại với lợi ích yên ổn cá nhân để thực hiện nó). Idealist là loại người đứng đầu danh sách Cần-trừ-khử-càng-sớm-càng-tốt của bất cứ thế lực nào sinh sống và tồn tại được nhờ sự thờ ơ của xã hội. Vấn đề cũa lũ idealist này là (nghĩ theo phong cách mafia), ‘they care too much’, chúng quan tâm quá nhiều.

Vậy điều gì đã đẩy Harvey đến nỗi trở thành Two-Face, cũng giết người, thay vì ngồi trong tòa án thực thi pháp luật? Bạn có thể nói là vì Joker đã đẩy anh ta đến sự tuyệt vọng, bạn cũng có thể nói vì bản chất anh ta là kẻ hai mặt. Khi Rachel chết, chẳng phải Batman cũng tuyệt vọng đấy sao? Anh ý cũng kiệt quệ về tinh thần và cảm xúc đến mức trốn biệt trong nhà 8 năm ròng. Điều gì đã khiến Batman vẫn không đi giết người trả thù ‘đòi lại’ công lý (Ramirez là 1 trong 2 cảnh sát bẩn đã giúp Joker có được Rachel, và dàn xếp vụ ‘chọn lựa’ cho Batman) còn Harvey thì có?

Gần đây, khi xem phim TomorrowLand, một bộ phim có thể nói về cốt truyện và nhân vật hay hội thoại không có gì ấn tượng lắm, nhưng cái hay của nó là ý tưởng “feed the right wolf”, mình đã nhận ra có một sự liên hệ có thể trả lời cho câu hỏi trên.

“Feed the right wolf”: ngụ ngôn về hai con sói – một con xấu xa tàn ác, một con tốt và đẹp, hai con đều đói kiệt xác, hỏi khi hai con đánh nhau, con nào thắng. Câu trả lời là: the one you feed. (con mà bạn cho ăn).

Mình không nghĩ Batman hơn Harvey bởi vì Batman hơn Harvey về phẩm chất một cách tuyệt đối. Chẳng có thứ gì như vậy cả. Khi Joker giết Rachel, hắn đang làm một thí nghiệm xã hội vĩ đại thứ hai của mình (sau trò cho công dân ‘lương thiện’ và công dân ‘nhà tù’ lên hai cái phà có bom): đẩy cả hai con người có cùng lý tưởng tới chỗ tuyệt vọng, xem tên nào chống cự được lâu hơn, và tại sao.

Harvey từ một giây trước đang ở đỉnh cao chói lòa: tống được một đống mafia đầu sỏ vào tù, một chiến công có thể nói dẹp loạn được đường phố và trấn an được cảnh sát cùng một lúc, có được Rachel, được sự đồng thuận của giới cảnh sát mà trước đây thực ra không thiện chí lắm với Harvey, nay: mất Rachel, vì một trong đám cảnh sát kia đã gián tiếp câu kết tạo cơ hội cho Joker (vì một trong số họ không đủ can đảm hi sinh lợi ích người thân của mình trong bệnh viện để làm việc đúng). See a common theme here?

Sự thờ ơ ích kỉ ở Gotham có rất nhiều sắc độ. Từ việc giới nhà giàu cứ giàu, nghèo cứ nghèo (thờ ơ về phân chia của cải & nguồn lực xã hội), đến việc mafia cứ câu kết với cảnh sát, hoặc ép/gạ được cảnh sát làm việc cho mình (lương cảnh sát không cao, ok? Thứ duy nhất giữ họ làm việc họ làm là lương tâm, không phải lương. Thế nên khi sự thờ ơ trước cái bất công xảy ra liên miên mà bắt nguồn từ chính người dân sống ở Gotham, bạn nghĩ điều gì sẽ tiếp tục làm sống lương tâm của cảnh sát?), đến việc giết người cướp của diễn ra giữa một hẻm ở hai tòa dân cư – tiếng súng bắn và tiếng hét của trẻ con – mà cũng không có ai nghe thấy, hoặc nghe nhưng bỏ qua – khả năng này cao hơn vì thực ra Gotham là thành phố dân cư khá đông đúc (yes, đây là cảnh bắt đầu của cuộc đời Bruce)…đến sự ích kỉ lo nghĩ cho bản thân trước của hàng loạt những nhân vật phụ khác nhau trong phim… tất cả đều là một nét cho Gotham u ám.

Giữa tất tần tật mớ hỗn độn đó, vẫn có những người như Gordon, Harvey, Rachel, Batman, đối diện với một bên toàn bọn ngông cuồng coi thường mọi lẽ phải trên đời. Đi theo chiều tăng dần: Gordon vốn không quá quyết liệt hành động, bác ta bị trói tay một cách hữu hiệu vì vấn đệ “hệ thống”, cho đến khi Batman xuất hiện. Harvey tham vọng, có thể nói là idealist, nhưng khi thực tế trả đòn: khi mất Rachel, mất niềm tin vào sự trong sạch của giới cảnh sát Gotham, Harvey sẽ là một trong những con “át chủ bài” mà Joker dự đoán sẽ ngã trước, đặc biệt vì, cái này có lẽ là sự siêu nguy hiểm khác của Joker: hắn biết động cơ thúc đẩy con người Harvey (và những người khác) làm điều họ làm là gì. Với Harvey, có lẽ đó là tham vọng về sự nghiệp. Rachel, idealist, người dẫn Bruce tìm lại được niềm hi vọng. Và cuối cùng là Batman – người không từ bỏ hi vọng (dù khi xem phim bạn sẽ thấy anh ta bị đạp cho tơi bời về cảm xúc lẫn thể lực). Batman đã khiến Joker thích thú nhận ra anh ta là cặp đôi tương xứng của hắn. Joker – một kẻ ra sức vui chơi ngắm nhìn xu hướng độc ác ích kỉ hẹp hòi thờ ơ của xã hội Gotham được bộc lộ qua những trò thí nghiệm của mình, Batman luôn chọn nhìn vào ít tia hi vọng còn sót lại trong chính bản thân mình, và trong người khác.

Cái khiến mô hình Gotham thú vị là vì nó có rất nhiều hình mẫu để mình thỉnh thoảng suy nghĩ. Đặc biệt là Joker. Mỗi lần đọc tin, đọc comment, quan sát diễn biến những thứ ở xa ở gần, đôi lúc mình có ý nghĩ thoáng qua: Joker đang ngồi đâu đó trong một xó nhà tăm tối và cười khoái trá. Hắn đang rất khoái trá. Cái nguy hiểm và buồn nhất ở Gotham không phải là vì nó có những kẻ bệnh hoạn như Joker, mà là cái sản sinh ra những thứ quái vật như vậy: sự thờ ơ cực đại. Và cái khiến Harvey nói câu mà anh ta đã nói, chính vì anh ta ý thức được rất rõ (ít nhất là thuở đầu óc còn sáng suốt) cái giá phải trả khi sống trong một xã hội thờ ơ, nếu anh chết sớm, anh còn giữ được tâm sáng, nếu anh chết vì tuổi già, anh đã mất hết những giá trị tốt đẹp mà chỉ còn là một bản thể đen xám đầy sự nhượng bộ & bỏ qua & lờ đi. Trong một xã hội như Gotham, những người buộc phải chọn lựa giữa hai cực đó thường xuyên nhất sẽ luôn là những ‘idealist’ – những người có lý tưởng.

Và Joker sẽ luôn tìm được thời điểm thích hợp để hạ xuống kẻ theo đuổi lý tưởng ở tình thế mong manh tuyệt vọng nhất, khi anh ta lỡ ‘feed the wrong wolf’.

 

 

 

 

Chọn: điểm & đường

Posted on by panda

Mình long trọng thề thốt đây là lần nỗ lực thứ 4 xóa đi viết lại cái bài này.

Đúng ra là mình cần viết về chủ đề chọn nghề nghiệp đó, nhưng mình thấy có lẽ tập trung trả lời câu hỏi “What job/career should I take?” là một sự hâm. Có lẽ nên đi sâu căn bản hơn, “What do I want to do with my life?” (hâm hơn).

Vì mình đang ở giai đoạn đó. Mình đã đi làm được một thời gian và mình đang tự vấn câu này suốt mấy tháng nay.

Sau nhiều hồi google và tham khảo các chuyên gia nghề nghiệp trên các mạng xã hội thì mình thấy vô hình chung sẽ có những bước sau để tìm ra câu trả lời:

  1. Mình là đứa như thế nào? Giỏi cái gì, không giỏi cái gì?
  2. Mình muốn gì?
  3. Công việc/ nghề nghiệp nào đáp ứng được 2 thứ trên?

Nghe hơi ích kỉ nhỉ, nghe hơi ‘tao là trung tâm vũ trụ’. Nhưng cứ từ từ.

[Và, thực ra nếu chỉ cần có một hướng giải quyết cho câu hỏi “Làm gì cho đời” trên thì các bạn cứ tùy tâm đóng trang này lại và tự vấn bản thân bằng ba câu hỏi trên đi, không cần đọc nốt đâu, vì bài này mình chỉ giúp được đến đây: tìm ra câu hỏi cho các bạn tự trả lời. ehe. Phần tiếp theo là bộc bạch cá nhân thôi.]

Mình thấy nó có lý, ít nhất là ở giai đoạn này. Mình thấy quả thực để người ta làm tốt một việc gì đó, thì không thể thiếu được sự hăng say – tức là bản thân thứ mình đang làm phải là thứ lôi cuốn được mình, khiến mình tập trung vào nó mà không cảm thấy đau đớn tinh thần, trái lại, càng tập trung càng muốn làm thêm. Mà muốn thực sự có được cái đó thì người ta phải có một sự hợp trong tương tác giữa đòi hỏi công việc/môi trường làm việc và cái gọi là ‘bản thân’.

Tất nhiên, đây là cách đặt vấn đề của một đứa chưa vướng bận trách nhiệm hay gò bó kiểu: tiền phải đủ nuôi thân + gia đình, hay những gánh nặng mang tên con cái nợ nần, hay những thứ khác dễ dàng trói người ta vào ít lựa chọn cho bản thân hơn, mà vì người khác.

Thế nên có thể nếu mình đã có gia đình, đã có các trách nhiệm khác, mình sẽ không có cơ hội để được tự vấn bản thân như trên, thay vào đó sẽ là: Công việc này kiếm bao nhiêu, cơ hội thăng tiến như thế nào, có vững không, nó sẽ giúp cho gia đình hay không, v.v

Hay tệ hơn, vì những ‘social taboo’ kiểu như “thất nghiệp” (bị đánh đồng với bất tài vô dụng gánh nặng xã hội?) nên người ta lại hay vơ vào người việc mà mình chưa chắc đã thật thích, nhưng có còn hơn không?

Lòng vòng một hồi, mình nhớ lại những công việc từng làm – mình từng dịch, viết bài, từng dạy trẻ con, từng làm trong môi trường có tổ chức kiểu AIESEC, và việc mình đang làm hiện giờ. Trong tất tần tật những trải nghiệm đó, thì thứ khiến mình cảm thấy thỏa mãn nhất là gì, thứ gì khiến mình không bỏ chạy khỏi công việc đó mà nán lại trong suốt một thời gian dài hơn vài ngày? Mình khá chắc chắn không phải tiền. May là mình chưa bị đặt vào tình huống phải làm cái gì đó chỉ để có tiền. Sau một hồi ngẫm nghĩ, mình nhận ra thứ khiến mình vui nhất là cảm giác được tiêu thời gian một cách có ích.

Có ích có thể hiểu theo nhiều nghĩa. Đào sâu hơn mình tự thấy:

  • nếu việc đó có “learning curve” – tức là trong khi làm mình học thêm được cái gì đó, mình vui. nếu được tự do khám phá và tìm hiểu, mình vui.
  • nếu việc đó nhỡ lại đặt mình vào một môi trường mà mình học được từ người khác, thậm chí là ngay từ em học sinh mình dạy, mình vui.
  • bản thân công việc đó phải đem lại giá trị tăng dần, chứ không phải những việc vụn vặt không giúp ích cho ai cho cái gì, hay tệ hơn là làm như một cỗ máy, không được hiểu ý nghĩa của việc đang làm.

Tất những thứ trên là thứ khiến mình thấy “ừ, có ích” và “sẽ làm”.

Nhưng nghe như vậy cũng khá chung chung. Nếu chỉ đơn giản là việc có ích, thì người ta sẽ không hay đặt nặng vấn đề là “phải làm bác sĩ thầy giáo hay doanh nhân”, có khi làm cô chú công nhân vệ sinh môi trường còn có ích dễ nhìn thấy hơn: quét quét, sạch đường phố, xong. Trong khi đó có khi làm bác sĩ, ok thì chữa bệnh, nhưng một ngày đẹp trời vì những nhân tố nằm ngoài tầm kiểm soát bệnh nhân không qua khỏi – cảm giác làm việc có ích đọng lại được bao nhiêu? Hay gia đình người đó sẽ chỉ thấy sự vô dụng, hoàn toàn không có ích của mình? Bất kể là sự có ích đó được định hình bằng một giá trị đến từ bên trong (internally driven), thì bạn cũng sẽ, vào một lúc nào đó, cảm thấy rằng giá trị có ích đó chỉ thực sự có ý nghĩa nếu được người khác công nhận. Nó là một sự tương tác hai chiều phức tạp.

 

Nhưng, nếu người ta đặt giá trị “có ích” đó thuần túy dựa vào “sự nhìn nhận của người xung quanh”, sẽ xảy ra một số sự hài hước sau: thay vì đi học để hiểu kiến thức, người ta sẽ chỉ cắp sách đến trường, ngồi một chỗ lén chơi điện tử, đi thi thì chép bài đứa bên cạnh, 7 điểm đủ thoát, xong. Hay như: thay vì chữa bênh để cứu người, người ta chỉ đơn giản là vẩy vẩy mấy hạt nước lên đầu người bệnh, úm ba la xi ca la, “hỡi quỷ ung thư, hãy biến đi!”, rồi nét mặt rạng rỡ “ôi con, ta thấy linh hồn quỷ dữ đã biến khỏi tâm trí con, nay ung thư sẽ hết, con có thể vui sống!”, rồi vui vẻ nhận tiền cúng bái cám ơn của người bênh ung thư (kiêm bệnh tâm trí) rồi ra về, tự hào vì được bao nhiêu người tương tự trọng vọng cúng bái (chứ không phải vì chữa được bệnh)…

Tất nhiên ví dụ hơi cực đoan trên chỉ áp dụng được trong điều kiện: thầy cô giáo không quan tâm lắm đến vấn nạn học giả của học sinh, đứa cho chép bài không quan tấm lắm đến việc trung thực thi cử (hoặc có khi nó quá tập trung làm bài không biết trời đất gì nữa), và người bênh ung thư không được, ờm, minh mẫn lắm, và vài điều kiện cần đủ khác.

Giá trị cốt lõi bên trong là thứ đẩy những người như bác Jay Freireich nghiên cứu cách chữa được bệnh bạch cầu, mặc dù phải trải qua bao thử thách về tinh thần khi thấy người bệnh chết quằn quại đau đớn, và phải trải qua cảm giác ‘không được ưa thích’ từ chính đồng nghiệp và người thân khi họ biết những thí nghiệm khó khăn mà bác phải làm. Nó cũng chính là thứ khiến chúng ta bây giờ có iphone, xe ô tô tự lái, vệ tinh, v.v (tất nhiên mục đích kiếm lời có bao hàm, nhưng nó không phải là ưu tiên số một cốt lõi, nó chỉ tình cờ trở thành cái lợi đi kèm vì chính tự thân những sản phẩm kia đem lại lợi ích có thật cho người sử dụng)

Cũng quay trở lại sự so sánh giữa việc dọn đường phố với chữa bệnh cứu người – khi đó mình định làm nổi bật sự khác biệt giữa tác động ngắn hạn và dài hạn của hai công việc này. Lý do chính mà người dọn đường phố phải làm việc này hàng ngày là vì luôn có rác xuất hiện ở cùng vị trí đó hàng ngày, vì luôn có những người không quan tâm đến việc cần vứt rác vào thùng rác mà lại tình cờ có rác trong tay, vì họ không được ý thức sâu sâu trong đầu là vứt rác ở nơi không phải là thùng rác là một hành vi ích kỉ vô trách nhiệm, cái này có thể bắt rễ từ việc họ không được giáo dục tử tế, hoặc tại luật không đủ nghiêm để chặn đứng những hành vi kiểu vậy. Thế nên trong trường hợp “giải quyết sự vứt rác bừa bãi” – mình sẽ chọn làm người giáo dục hoặc ông viết luật để giải quyết vấn đề một lần và mãi mãi =))

Tất nhiên, viết đên đây, mình đang tập trung vào sự tìm hiểu động cơ hành vi của bản thân, đến đây đã khá rõ ràng: nếu có 1 vấn đề gì đó, mình bị thôi thúc phải giải quyết tận gốc, để nó không lặp lại lần thứ hai, mình muốn tạo ra một sự “có ích lâu dài” trong việc mình làm.

Như vậy, mình là 1 đứa thích làm việc có ích (mà không chỉ mình nghĩ là nó có ích, người xung quanh cũng hiểu là nó có ích), và cái việc mình làm cần giải quyết được vấn đề nào đó một cách sâu xa chứ không phải chỉ là che đi đậy lại rồi nhìn nó tiếp diễn.

Thật cụ thể =)) Và nó mới chỉ giải quyết được 2 câu hỏi đầu. Để trả lời được câu hỏi thứ 3 thì mình cần nhìn lại những lựa chọn sẵn có ở thời điểm này. Việc chọn rất là mệt… chắc sẽ ngồi tự kỉ vài tuần.

À, btw, mình nghĩ cần phân biệt giữa việc với nghiệp. Việc chỉ là thứ mà bây giờ bạn làm – một điểm. Nghiệp là một đường (thẳng hoặc cong) nối nhiều điểm. Nhìn rộng ra thì bạn là ai sẽ là cái kết nối những điểm kia lại.

Thôi chào tạm biệt, chúc các bạn hiểu rõ mình là ai mình có thể làm gì để tìm được hành trình ưng ý.

Bài học từ Trump (trong 1500 từ)

Posted on by panda

Có nên gọi là bác Trump không nhỉ? Chú Trump? Chú Chăm? Hiện tượng Chăm?

Với một đứa lười quanh năm như mình, việc bất cứ một ai tên là Chăm trở nên nổi tiếng tầm cỡ thế giới quả là một mối họa khôn lường. Lẽ sống lười của Panda hiện đang vấp phải một sự thách thức trầm trọng.

Tuy nhiên, phải thừa nhận, càng quan sát Chú Chăm, nghe chú giãi bày giảng giải, mình càng học được nhiều thứ. Những bài học mình nhận ra khi xem Chú Chăm làm phỏng vấn:

  1. Nghệ thuật đánh lạc hướng

  • Khi bạn không hiểu người ta đang hỏi cái gì, ví dụ, khái niệm “nuclear triad”, chỉ cần tập trung vào từ bạn hiểu (nuclear – hạt nhân), và khái quát hóa những thứ mà ai cũng hiểu được & đồng tình (mà tình cờ thay, hoàn toàn không liên quan đến câu hỏi), kiểu như: “chúng ta cần phải chọn người lãnh đạo đủ mạnh, người đó phải hiểu được anh ta đang làm gì, điều đó thật quan trọng và thật ý nghĩa”. Và người nghe sẽ cần vận dụng chút ít IQ còn sót lại trong đầu khi nghe câu trả lời đó để tự kết nối nốt & thêu dệt lên một câu trả lời được ám chỉ, ấy là, Chú Chăm mới chính là người các bạn cần bầu để làm lãnh đạo, chấm hết, không cần nghĩ nhiều.
  • Khi bạn bị người ta hỏi bẫy, kiểu như, ông nghĩ thế nào khi có lãnh đạo KKK tuyên bố ủng hộ ông, chỉ cần phủ nhận phủ nhận phủ nhận: tôi không biết lãnh đạo KKK là ai (mặc dù nghe có vẻ nguy hiểm), tôi không biết chủ nghĩa da trắng thượng đẳng là gì, tôi không biết ai như vậy. Thế là xong, tôi thật vô tội, và những khái niệm vớ vẩn đó thật chẳng đáng quan tâm. Người nghe sẽ quên mất trọng tâm câu hỏi là để khai thác thái độ của Chú Chăm về việc có KKK ủng hộ, mà chỉ tập trung vào điểm mà Chú Chăm muốn người ta nhớ (mặc dù không thành công lắm), ấy là: Chú không liên quan, mặc kệ chúng nó chứ (chúng nó có bầu cho tôi tôi cũng không quan tâm, tôi đâu có liên quan gì đâu)

2. Tận dụng sự thiếu suy nghĩ của đám đông

Đám đông là một thứ rất hay ho. Những nghiên cứu quan sát của bác Gustave Le Bon về chủ đề này khá cô đọng:

The masses have never thirsted after truth. They turn aside from evidence that is not to their taste, preferring to deify error, if error seduce them. Whoever can supply them with illusions is easily their master; whoever attempts to destroy their illusions is always their victim.

– Đám đông chưa bao giờ khao khát theo đuổi sự thật. Họ quay lưng lại những chứng cứ họ không thích, họ thà thờ phụng những sự sai sót, nếu sự sai sót đó quyến rũ được họ. Bất cứ ai có thể tạo ra được những ảo tưởng đó sẽ dễ dàng trở thành ông chủ của họ; bất cứ ai cả gan phá hủy những ảo tưởng đó sẽ trở thành nạn nhân của họ.

Gustave Le Bon – The Crowd: A Study of the Popular Mind, p. 110, Viking Press, 1960

 

Có thể Chú Chăm không cần phải đọc quyển The Crowd của bác Gustave LeBon để nghĩ ngợi như thế, nhưng hiện giờ có thể nói Chú đang khai thác tận dụng tuyệt vời cái này. Chú nói 100 câu thì 99 câu là xúc phạm một cộng đồng nào đó hoặc một chính trị gia nào đó thay vì nói về thứ thực sự quan trọng (chính sách cụ thể). Nhưng đám đông ở dưới vì đang được kích động bởi những từ như “Make America Great Again” (Làm Nước Mỹ Tuyệt vời như xưa), và ” win win win” (thắng thắng thắng), hay kiểu “this has to stop, noww” (chuyện này phải dừng lại ngay lập tức – khi nói về việc người nhập cư trái phép), “strong leader” (lãnh đạo đủ mạnh), v.v thì họ đang được/bị tác động tinh thần, họ thấy phấn chấn, họ không muốn suy nghĩ quá nhiều, họ tin là Chú Chăm sẽ làm việc suy nghĩ thay cho họ, thế là xong. Họ nhìn thấy ở chú Chăm một mái tóc bồng bềnh sóng sánh ánh vàng, một biểu tượng giàu có, họ thấy ở chú một doanh nhân bất động sản tiền tỉ đô (mặc dù nhiều lần làm ăn thất bại), họ thấy ở chú một biểu tượng của sự thẳng thắn nghĩ gì nói đấy không cần sợ bố con nhà nào. Dù đám đông là ai, không ít thì nhiều họ cũng từng có những suy nghĩ tương tự, được ẩn sâu trong bộ não của họ, bị vùi dập bởi sự “politically correct” của giới chính trị gia yếu đuối ủy mị, và nay, Chú Chăm xuất hiện và giải phóng nó, biến những suy nghĩ xấu & những định kiến tiêu cực đó thành lời nói trước micro, phủ sóng cho triệu người. Một làn gió mới.

3. Thuật nói dối/phủ đầu/tự mâu thuẫn bản thân

Đúng vậy, Chú Chăm nói phạm phải 1 trong 3 thứ trên hoặc cả 3 cùng 1 lúc với tần suất 97.9% trong những video mình từng xem, con số 97.9% được mình bịa đặt ra, vì nếu người ta nuốt trôi được sự dẻo lưỡi của Chú Chăm, chắc sẽ không vấn đề gì với con số bịa đặt này.

  • Thứ nhất, cần phải thật tự tin. Sự tự tin này cần phải được toát ra với một phong thái ung dung tự tại, tự đắc ta hơn chúng bây, lũ báo chí nghèo khổ không ai quan tâm nhưng đang bám gót ta để nâng hạng chương trình.
  • Thứ hai, không cần nhớ mình từng nói gì. Đây là một điểm đặc thù của những người nói dối quá nhiều. Họ không nhớ & cũng không bận tâm mình từng nói gì, mối quan tâm duy nhất ấy là thoát được câu hỏi này trong 5 giây tới. Kết quả: thường xuyên tự mâu thuẫn.
  • Phủ nhận phủ nhận phủ nhận. Mình không đùa đâu, đây là một nghệ thuật. Đầu tiên mặt bạn phải đủ dày, thứ hai bạn phải thực sự tin vào việc bạn đang nói. Tức là phải nói dối nhuần nhuyễn đến độ tự lừa dối được bản thân.
  • Xoay mũi dù vào phía người đang công kích mình. Nếu từng nấy cái link mình vừa dẫn chưa đủ thể hiện rõ việc này, mình không chịu trách nhiệm về sự thiếu tập trung của bạn đọc, nhá! (see what I did there?)

4. Tận dụng mọi cơ hội

Khi Jimmy Fallon hỏi Chú Chăm (6:00), “Chú nghĩ sao khi có người đang nghĩ đến một học thuyết âm mưu rằng thực ra chú được phe Dân Chủ dựng nên để, giúp đáng Dân Chủ thắng?”

Lần đầu tiên trong đời, Panda nghe được một câu trả lời mang tính tỉnh quăng quắc từ Chú Chăm: “Nếu mọi người nhìn vào những con số thăm dò bầu cử vừa mới ra blablabla, mọi người sẽ thấy thực ra tôi đang dẫn đầu”

Đây là một câu hỏi để dìm hàng, nhưng chú không nề hà. Trên thực tế, Chú Chăm từng ăn rất nhiều câu hỏi mang tính dìm hàng, nhưng chú luôn vững vàng đi tiếp ưỡn vai tự tin không tỏ ra một chút yếu đuối nào bất kể thiên hạ ném cái gì vào mặt (đây là một điểm thực sự khiến Panda khâm phục, không hề có ý chế giễu ở đây). Chú đã bẻ lại câu hỏi đó bằng cách dùng (cái có vẻ như là) số liệu thực tế (mặc dù không hề cụ thể), để gián tiếp đập luận điệu kia.

5. Lời Kết:

Bốn thứ trên, tuy toàn dẫn về Chú Chăm, vì Google thật ưu ái chú, nhưng mình dám khẳng định 235% là khi bạn chịu khó quan sát bất cứ một chính trị gia Mỹ nào tranh cử tổng thống, cũng thấy những biểu hiện tương tự. Chú Chăm chỉ ‘vô tình’ vướng phải ánh đèn sân khấu nhờ khả năng khuếch đại những trò hài đó đến cực đại, làm nó quá rõ ràng đến mức không ai tranh cãi được gì nữa, và chú trở thành một tâm điểm để bêu riếu của X = (Đám đông – đám đông ủng hộ chú). Sự chú ý mang tính tiêu cực vẫn là sự chú ý. Chú Chăm đang ngày càng lớn mạnh. Chú đang được tận hưởng cảm giác những lời nói của mình có khả năng kích động & ảnh hưởng, trong sự vỗ tay rần rần của những đám đông vẫn đang tự huyễn hoặc bản thân đây chỉ là một show truyền hình thực tế giải trí mới.